پویشی در علوم انسانی

بزرگ ترین فریضه، بخشی از دیدگاه های علامه مصباح یزدی دربارة امر به معروف و نهی از منکر است که حجت الاسلام والمسلمین دکتر قاسم شبان نیا آن را تدوین کرده است. هدف اصلی این مجموعه، تبیین مباحثی منسجم دربارة موضوع امر به معروف و نهی از منکر برای کسانی است که دغدغة احیای این فریضه فراموش شده را در جامعه اسلامی دارند.

ایشان در این کتاب، بیش از هر چیز به ابعاد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی این فریضه توجه کرده اند. به همین دلیل، نگرش ایشان در این مجموعه، با بیان برخی دیگر از فقیهان تفاوت هایی دارد.

علامه مصباح بر این باورند که برای احیای دین در عالم، مؤظفیم ابتدا در خانه خود، سپس شهر و پس از آن کشور خویش در این امر به کسانی که نیاز دارند، کمک و راهنمایی رسانیم و آن گاه در کشورهای اسلامی و سرانجام در سایر کشورها به این مسئولیت خود عمل کنیم. از منظر ایشان، به یک معنا انتظار دین از ما این است که پیش از هر چیز، ابتدا خودمان به دین عمل کنیم و در مرحله بعد، دین را به دیگران معرفی کنیم تا آنها هم مشمول این رحمت الهی شوند؛ زیرا این رحمتی است که خدا برای تمام انسان ها نازل کرده است و به ما هم دستور داده است که به اشخاص بی اطلاع آگاهی رسانیم؛ بنابراین، در جامعه اسلامی، فرد تنها مسئول رفتار خود نیست؛ بلکه مسئولیت جلوگیری از گمراهی دیگران را نیز بر عهده دارد.

بر این اساس، ایشان در این مجموعه ابتدا به مفهوم، اهمیت و ضرورت امر به معروف و نهی از منکر پرداخته ، و پس از آن، جایگاه این فریضه در آیات و روایات اسلامی، و سپس شرایط و مراتب آن را تبیین کرده است.

علامه مصباح یزدی ضمن اشاره به قیام امام حسین علیه السلام به منزلة جلوه بارز مرتبه عالی امر به معروف و نهی از منکر در این کتاب، نکاتی ارزشمند درباره روش ها و مصادیق بارز امر به معروف و نهی از منکر به شرح ذیل بیان کرده اند که عمل بدان ها می تواند آثار و برکات فراوانی را در جامعه اسلامی به دنبال داشته باشد:

- ضرورت توجه به اختلاف در روش ها به تناسب شرایط زمان و مکان؛

- ضرورت بهره گیری از طرح و برنامه در اجرای امر به معروف و نهی ازمنکر؛

- ضرورت رعایت اولویت ها در اجرای امر به معروف و نهی از منکر؛

- آشنایی با توطئه های دشمنان داخلی و خارجی؛

- مقابله با تهاجم فرهنگی؛

- حفظ آمادگی برای پاسخ گویی به شبهات اعتقادی و اخلاقی؛

- ایجاد تشکل های اسلامی برای انجام فعالیت های اجتماعی؛

- تقویت روحیه شهادت طلبی برای احیای دین؛

- ضرورت فراهم کردن زمینه های تأثیر امر به معروف و نهی از منکر؛

- تقویت نهادهای احیاگر امر به معروف و نهی از منکر در جامعه؛

آیت الله مصباح ضمن تبیین هریک از مسائل مزبور در تحقق اجرای امر به معروف و نهی از منکر و با رصد تحولات فکری در عرصه های مختلف اجرایی کشور، مهم ترین چالش های مطرح دربارة این فریضه فراموش شده را عوامل ذیل برشمرده و توضیحاتی را درباره آنها بیان کرده است:

- تغییر منکر به معروف و معروف به منکر، مهم ترین آفت جامعه اسلامی؛

- امر به معروف و نهی از منکر تساهل، تسامح و خشونت؛

- امر و نهی مسئولان و التهاب آفرینی در جامعه؛

- امر به معروف و نهی از منکر و آزادی.

امید است با آشنایی کامل از چگونگی اجرای این فریضه، بتوانیم ضمن نهادینه کردن آن، دیگر جوامع انسانی را نیز از آن بهره مند سازیم.

علاقه مندان برای دریافت این کتاب می توانند به http://hatif.ir مراجعه و یا با انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره (02537832193) تماس حاصل نمایید.